Κοινοποιήθηκε η εγκύκλιος από το Υπουργείο Εργασίας σχετικά με την επιλογή κατώτερης ασφαλιστικής κατηγορίας από ασφαλισμένους του ΕΤΑΑ.
Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 39 του ν. 4331/2015 και την Φ.10043/οικ.32742/811/2015, εισάγονται ανά κατηγορία ασφαλισμένων οι εξής ρυθμίσεις:
Α. Νέοι Ασφαλισμένοι – Επιλογή κατώτερης ασφαλιστικής κατηγορίας
1. Οι νέοι ασφαλισμένοι του ΕΤΑΑ που ασκούν ελεύθερο επάγγελμα αποκτούν δικαίωμα υπαγωγής σε κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία και δύνανται να παραμείνουν σε αυτή μέχρι 31/12/2016. Κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 44 παρ. 15 του ν.3986/2011, οι νέοι ασφαλισμένοι του ΕΤΑΑ υπάγονται σήμερα υποχρεωτικά, βάσει του χρόνου ασφάλισής τους, στην 1η, 2η ή 3η ασφαλιστική κατηγορία, ενώ στις λοιπές ανώτερες ασφαλιστικές κατηγορίες (4η έως 14η ασφαλιστική κατηγορία) έχουν υπαχθεί προαιρετικά κατόπιν σχετικής αίτησης. Ως εκ τούτου με τη νέα ρύθμιση όσοι βρίσκονται στη 2η ασφαλιστική κατηγορία μπορούν να επιλέξουν την υπαγωγή τους στην 1η ασφαλιστική κατηγορία, ενώ όσοι βρίσκονται στη 3η ασφαλιστική κατηγορία μπορούν να επιλέξουν την υπαγωγή τους στην 1η ή στην 2η ασφαλιστική κατηγορία.
2. Για την άσκηση του δικαιώματος υποβάλλεται σχετική αίτηση από τους ενδιαφερόμενους, ενώ η υπαγωγή στην επιλεγείσα κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία αρχίζει από την πρώτη του επομένου έτους εντός του οποίου υποβλήθηκε η αίτηση. Συνεπώς, για αιτήσεις που υποβάλλονται μέχρι 31/12/2015 η κατάταξη σε κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία θα γίνει από 1/1/2016 και θα ισχύει μέχρι 31/12/2016.
Επιπλέον, δικαίωμα επιλογής κατώτερης της υποχρεωτικής ασφαλιστικής κατηγορίας έχουν και οι ασφαλισμένοι που έχουν υπαχθεί κατόπιν αίτησή τους σε ανώτερη ασφαλιστική κατηγορία, εφόσον υποβάλλουν σχετική αίτηση εντός του 2015. Η υπαγωγή σε κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία θα αφορά το χρονικό διάστημα από 1/1/2016 μέχρι 31/12/2016. Αναδρομική υπαγωγή σε κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία από 1/1/2015 δεν είναι δυνατή, καθώς με αίτησή τους που έχει υποβληθεί στις αρχές του 2015 έχουν επιλέξει την υπαγωγή τους σε ανώτερη της υποχρεωτικής ασφαλιστική κατηγορία (π.δ. 124/1993, 125/1993, 126/1993).
Κατ’ εξαίρεση, οι ασφαλισμένοι που επιθυμούν να υπαχθούν σε κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία αναδρομικά από 1/1/2015 θα υποβάλλουν σχετική αίτηση εντός του 2015. Σε περίπτωση που οι ασφαλισμένοι επιλέξουν την αναδρομική τους υπαγωγή σε κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία από 1/1/2015, έχουν όμως καταβάλλει ήδη ασφαλιστικές εισφορές υπολογιζόμενες επί της υποχρεωτικής ασφαλιστικής κατηγορίας, οι Υπηρεσίες των Τομέων θα προχωρούν σε συμψηφισμό της προκύπτουσας διαφοράς με μελλοντικές ασφαλιστικές εισφορές.
Ευνόητο είναι ότι η υπαγωγή σε κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία θα αφορά το σύνολο του έτους και όχι ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα προκειμένου να μην προκύψει ζήτημα κατά τον υπολογισμό της σύνταξης για το έτος αυτό.
Το δικαίωμα υπαγωγής σε κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία ασκείται άπαξ. Συνεπώς οι ασφαλισμένοι που θα υποβάλλουν αίτηση υπαγωγής σε συγκεκριμένη ασφαλιστική κατηγορία, κατώτερη της υποχρεωτικής, δεν μπορούν να επανέλθουν με νεότερη αίτησή τους επιλέγοντας άλλη κατώτερη της υποχρεωτικής ασφαλιστικής κατηγορίας, εκτός των περιπτώσεων απώλειας του σχετικού δικαιώματος.
Για παράδειγμα εάν ένας ασφαλισμένος που βρίσκεται υποχρεωτικά στην 3η ασφαλιστική κατηγορία και επιλέξει να υπαχθεί στη 2η ασφαλιστική κατηγορία δεν μπορεί να επανέλθει με νεότερη αίτησή του ζητώντας να υπαχθεί στην 1η ασφαλιστική κατηγορία.
3. Προκειμένου οι ασφαλισμένοι να υπαχθούν σε κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία, θα πρέπει κατά την υποβολή της σχετικής αίτησης να μην έχουν οφειλές προς το ΕΤΑΑ ή σε περίπτωση ύπαρξης οφειλών να έχουν υπαχθεί καθεστώς ρύθμισης και να είναι ενήμεροι. Για να παραμείνουν στην επιλεχθείσα κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία, οι ασφαλισμένοι πρέπει να καταβάλλουν εμπρόθεσμα τις ασφαλιστικές τους εισφορές, ενώ όσοι έχουν υπαχθεί σε καθεστώς ρύθμισης οφειλών να μην εκπέσουν αυτής. Σε αντίθετη περίπτωση εκπίπτουν του δικαιώματος παραμονής σε κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία, και επανέρχονται αυτοδικαίως στην υποχρεωτική ασφαλιστική κατηγορία στην οποία θα υπαγόταν βάσει του χρόνου ασφάλισής τους, ως να μην είχαν ασκήσει το σχετικό δικαίωμα.
Σε περίπτωση απώλειας του δικαιώματος επιλογής κατώτερης ασφαλιστικής κατηγορίας, ο ασφαλισμένος μπορεί να ασκήσει εκ νέου το δικαίωμα για μία μόνο φορά, κατατασσόμενος στην επιλεγείσα ασφαλιστική κατηγορία από την πρώτη του επομένου της υποβολής της νέας αίτησης μήνα.
Ευνόητο είναι ότι από 1/1/2017 οι ασφαλισμένοι που έχουν κάνει χρήση του δικαιώματος επιλογής κατώτερης ασφαλιστικής κατηγορίας επανέρχονται στην ασφαλιστική κατηγορία που προκύπτει βάσει του χρόνου ασφάλισης, συνυπολογιζόμενου και του χρόνου κατά τον οποίο ο ασφαλισμένος είχε υπαχθεί σε κατώτερη ασφαλιστική κατηγορία.
Οι διατάξεις του άρθρου 44 παρ. 14 – 17 του ν.3986/2011 είχαν ως ημερομηνία έναρξης εφαρμογής την 1/7/2011. Από την παρ. 9 του άρθρου 39 του ν.4331/2015 προβλέπεται ευνοϊκό καθεστώς εξόφλησης οφειλών των ασφαλισμένων του ΕΤΑΑ που αφορούν το χρονικό διάστημα από 1/7/2011 μέχρι 31/12/2014, οι οποίες οφείλονται αποκλειστικά στην εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων του ν.3986/2011. Συγκεκριμένα οι οφειλές αυτές εξοφλούνται σε ισόποσες μηνιαίες δόσεις, χωρίς την επιβολή των προβλεπόμενων ποινών λόγω καθυστέρησης εξόφλησής τους.
4. Τα ανωτέρω εφαρμόζονται και στους λοιπούς Τομείς των κλάδων επικουρικής ασφάλισης, ασθένειας και πρόνοιας του ΕΤΑΑ, καθώς και στην Ειδική Προσαύξηση του ΤΣΜΕΔΕ και τον Κλάδο Μονοσυνταξιούχων του ΤΣΑΥ.
Β. Παλαιοί Ασφαλισμένοι – Εξαίρεση από την καταβολή πρόσθετης εισφοράς
Αντίστοιχα με τα ανωτέρω, οι παλαιοί ασφαλισμένοι του ΕΤΑΑ που ασκούν ελεύθερο επάγγελμα εξαιρούνται για το χρονικό διάστημα από 1/1/2015 έως 31/12/2016 από την υποχρέωση καταβολής της πρόσθετης εισφοράς που προβλέπεται από το άρθρο 44 παρ. 14 του ν.3986/2011. Σε περίπτωση που για το ανωτέρω διάστημα έχει καταβληθεί η πρόσθετη εισφορά, θα γίνει συμψηφισμός του ποσού που έχει καταβληθεί με μελλοντικές εισφορές.
Από 1/1/2017 και μετά, οι ασφαλισμένοι καταβάλλουν την πρόσθετη εισφορά όπως προβλέπεται από το ν.3986/2011.
Ευνόητο είναι ότι για λόγους ίσης μεταχείρισης με τους νέους ασφαλισμένους, προκειμένου οι παλαιοί ασφαλισμένοι να εξαιρεθούν από την καταβολή της πρόσθετης εισφοράς θα πρέπει να μην έχουν οφειλές προς το ΕΤΑΑ ή να βρίσκονται σε καθεστώς ρύθμισης οφειλών, και να καταβάλλουν τις τρέχουσες ασφαλιστικές εισφορές.
Γ. Παλαιοί και Νέοι Ασφαλισμένοι – Ρύθμιση οφειλών από την εφαρμογή του ν.3986/2011
Επισημαίνουμε ότι οι οφειλές που ρυθμίζονται κατά τον ανωτέρω τρόπο αφορούν αποκλειστικά τα πρόσθετα ποσά εισφορών που έπρεπε να καταβληθούν λόγω της εφαρμογής των ρυθμίσεων του ν.3986/2011, δηλαδή οφειλές λόγω μη καταβολής της πρόσθετης εισφοράς για τους παλαιούς ασφαλισμένους και λόγω της υποχρεωτικής μετάταξης σε ανώτερη ασφαλιστική (υποχρεωτική υπαγωγή στη 2η ασφαλιστική κατηγορία). Λοιπά ποσά οφειλών από ασφαλιστικές εισφορές που αντιστοιχούν στην εν λόγω χρονική περίοδο δεν υπάγονται στην παρούσα ρύθμιση.
